آذربایجان و اران آلبانیهای قفقاز

کتاب آذربایجان و اران (آلبانیهای قفقاز) نوشته عنایت اله رضا, توسط انتشارات سخن به چاپ رسیده است.
موضوع کتاب: تاریخ، تاریخ جمهوری آذربایجان, تیره و زبان مردم آذربایجان

 درحدود صد سال پیش،اطلاق نام “آذربایجان” به بخشی از قفقاز که در دوران باستان “آلبانیا” و در دوره اسلامی “ارّان” نام داشت گفتگوهای بسیاری برانگیخت و در ایران اعتراضات زیادی به دنبال داشت.نویسنده کتاب حاضر،با بررسی مدارک تاریخی به موضوع پیشینه نام،حدود جغرافیای سرزمین‌های ارّان و آذربایجان در طول تاریخ،و تیره و زبان مردمان آن مناطق پرداخته است. 

با بررسی جغرافیایی تاریخی ایران و قفقاز، مرزهای دو سرزمین “آذربایجان” در جنوب رود ارس و “اران” در شمال رود ارس را ترسیم کرده است. در ادامه، وی چگونگی ورود عنصر “ترک” به تاریخ، حرکت آن به غرب، و چگونگی ورود آن به آذربایجان، قفقاز و آناتولی را نشان می‌دهد. وی هم‌چنین از چهره‌ فرهنگی این سرزمین‌ها به روزگار ورود ترکان نیز از برخورد فرهنگی آریاییان آذربایجان با عنصر ترک سخن می‌راند.

پاسخ به ادعاهای تاریخ‌نگاران پان‌تورکیست ترکیه و جمهوری آذربایجان که ادعا می‌کنند از عناصر قومی ترک پیش از همه‌ قوم‌های دیگر در این سرزمین‌ها حضور داشته نیز بررسی روند ورود زبان ترکی به آذربایجان و اثبات آریایی بودن آذربایجانیان، که زبان ترکی به آن‌ها تحمیل شده، از دیگر مطالب کتاب است. گفتنی است، در دهه‌های آغازین سده‌ی بیستم میلادی، به دنبال سرخوردگی برآمده از شکست‌های دوران قاجار که به جدا شدن سرزمین‌هایی از پیکر ایران در شمال و شرق کشور انجامیده بود، گروهی از سیاستمداران کشور “اران” در شمال رود ارس، کشور خود را “جمهوری آذربایجان” نامگذاری کردند.

مباحث کتاب آذربایجان و اران آلبانی های قفقاز

1. نام آذربایجان و آلبانیای قفقاز در روزگاران کهن
2. دگرگونیهایی که در نام آلبانیای قفقاز پدیده آمده است
3. محدوده جغرافیای آلبانیای قفقاز (آران) و آذربایگان
4. نظر پان تورکیست ها در پیرامون ترکان
5. تیره و زبان مردم آلبانیای قفقاز
6. تیره و زبان مردم آذربایجان
7. کوچ ترکان و نفوذ زبان ترکی به آذربایجان