تغییرات اجتماعی در ایران از نگاه مورخان پارسی نویسی

کتاب تغییرات اجتماعی در ایران از نگاه مورخان پارسی نویسی نوشته مریم کمالی توسط انتشارات روشنگران و مطالعات زنان به چاپ رسیده است.

موضوع کتاب: علوم اجتماعی، مطالعات اجتماعی، تاریخ

«تغییرات اجتماعی در ایران: از نگاه مورخان پارسی‌نویس» به قلم و پژوهش مریم کمالی(-۱۳۵۷) به بررسی تحولات اجتماعی ثبت شده در آثار تاریخ‌نگاران ایرانی از بلعمی تا جوینی می‌پردازد. تغییرات اجتماعی، امروزه به عنوان یکی از موضوعات مهم علوم انسانی از جمله تاریخ و جامعه‌شناسی مطرح شده است، ولی هرگز مفهوم تازه‌ای نیست. تغییرات اجتماعی در هر سرزمین، برآمده از خصایل و ویژگی‌های اجتماعی آن سرزمین است، از این رو در بررسی تغییرات اجتماعی ایران، تنها می‌توان با به کار گرفتن ابزار جامعه‌شناسی و علم تاریخ و بررسی روند حوادث در طول زمان، به تعریفی قابل قبول از تغییرات اجتماعی ایران دست یافت. این پژوهش بنا دارد با تکیه بر بازخوانی متون تاریخی به زبان پارسی با استفاده از نظریه‌های علم جامعه‌شناسی و پژوهش تاریخی، به دیدگاهی تازه برای بررسی تغییرات اجتماعی در ایران اسلامی عصر میانه (۱۳۲-۶۵۶) (۷۵۰-۱۲۵۸ م) دست یابد.

مورخان ایرانی از زمان ورود اسلام به ایران و با توجه به میراث باستانی خود، سهم مهمی در فرهنگ تاریخ‌نگاری اسلامی به زبان عربی داشتند ولی با تثبیت زبان پارسی از زبان مردم کوچه و بازار به زبانی مکتوب و علمی، عرصه جدیدی از تاریخ‌نگاری در ایران آغاز شد که در کتاب ارزشمند تاریخ‌نامه طبری (۳۵۲) (۹۶۳ م) منسوب به بلعمی به تمامی خود را نشان داد. روند استفاده از زبان پارسی در ترجمه و تالیف متون تاریخی تا آنجا پیش رفت که بعدها زبان پارسی در کنار زبان عربی و یا بیشتر از آن در نگارش متون تاریخی در ایران سهم عمده‌ای پیدا کرد. حوزه مورد بررسی در این پژوهش، تاریخ ایران اسلامی از روایت تاریخ‌نامه طبری منسوب به ابوعلی بلعمی (۳۶۳) (۹۷۴ م)، اولین مورخ پارسی‌نویس شناخته شده، تا زمان عطاملک جوینی (۶۲۳-۶۸۱) (۱۲۲۶-۱۲۸۳ م)، مورخ بزرگ عصر مغول در ایران است.