تفکر زائد

کتاب تفکر زائد نوشته محمدجعفر مصفا توسط انتشارات نفس به چاپ رسیده است.
موضوع کتاب: فلسفه، روانشناسی، خودکاوی، خودشناسی

«تفکر زائد پندار و توهمی است که در لباس اندیشه متجلی می‌گردد. تا زمانی که این نوع تفکر­ (و در حقیقت توهم) حاکم بر ذهن است، زندگی و هستی انسان در ابری از تیرگی خواهد گذشت، بی ‌هیچ هدف و مسیر روشن و بدون کمترین تسلط بر زندگی.» این جمله‌ی پشت کتاب مصفا خود گویای زاویه‌ی دید نویسنده به انسان و هستی است. مصفا در این اثر با ترسیم مکانیسم­‌های ذهن، تأثیر آنها را در نگرش انسان به زندگی شرح می­‌دهد. وی در ابتدا نگاه انسان به پدیده‌­ها را به دو بخش تقسیم می­‌کند. این تقسیم‌بندی پایه‌ و اساس بقیه‌ی نظرات او است. وی معتقد است: «ذهن ما عادت کرده است به اینکه جریانات و رویدادهای زندگی را از دو جنبه و دید نگاه کند و با آنها دو نوع رابطه داشته باشد: یکی دید یا رابطه‌­ی واقعی و دیگری ذهنی. من می‌بینم شما به فرم خاصی راه می‌روید، دست‌تان را تند یا آهسته حرکت می‌دهید، پای‌تان را بلند یا کوتاه برمی­‌دارید، راست یا خمیده راه می­‌روید.

در این دید من به راه رفتن شما به‌صورتی‌که واقعاً هست نظر دارم ـ بدون هیچ تعبیر و معنای خاصی. ولی من تنها به این دید اکتفا نمی­‌کنم. به راه رفتن شما از جنبه‌ی دیگری هم نگاه می‌کنم و در آن چیزی می‌بینم که مربوط به واقعیت راه رفتن نیست. بلکه تعبیر و تفسیری است که ذهن خود من از راه رفتن شما می‌کند. مثلاً می‌گوید این طرز راه رفتن موقرانه یا غیرموقرانه است، متواضعانه یا متکبرانه است، متشخصانه یا حقیرانه است. ما با تمام جریانات و پدیده‌های زندگی به همین شکل در رابطه‌ایم.»

مباحث کتاب تفکر زائد

1. نوعی تفکر
2. “من”، پدیده ای بیگانه در انسان
3. ماهیت “من” یا هویت فکری
4. تضاد
5. خودشناسی
6. بعضی مسایل مربوط به “خودشناسی”
7. نکاتی درباره بحث و گفت و گو
8. گفت و گوی اول
9. گفت و گوی دوم
10. گفت و گوی سوم