راهنمای ساده و مصور قالی ایران

کتاب راهنمای ساده و مصور قالی ایران نوشته تورج ژوله توسط انتشارات یساولی به چاپ رسیده است.

موضوع کتاب: هنر، هنر عمومی، قالی ایرانی

 همان طور که از عنوان پیداست، نویسنده برای اولین بار تلاش کرده تا ماهیت و فردیت فرش دستباف ایرانی را به شکلی ساده بنویسد تا خواننده بتواند به راحتی با آن ارتباط برقرار کند. وی همچنین چندین موضوع مهم و ضروری را در “راهنمای ساده و مصور قالی ایرانی” با معرفی ساده و مختصر انواعی از دست‌بافته‌های ایرانی بازنگری کرده است. “تورج ژوله” سبک و مکتبی را که پیش از این در اثر دیگرش تحت عنوان “شناخت فرش، برخی مبانی نظری و زیرساخت‌های فکری” به آن پرداخته، با ملاحظات ویژه‌ای بازنگری کرده است. این کتاب همچنین شامل بحثی درباره تاریخچه قالی بافی و نهضت قالی بافی در دوره کنونی و همچنین طبقه بندی متمایز و نسبتا ساختارشکنانه طرح ها و نقوش فرش های ایرانی است. چندین عکس فرش با کیفیت بالا که به طور هدفمند متن را تحت الشعاع قرار می دهند، برای این کتاب برگزیده شده اند که تلاش هایی متمایز برای بیان بهتر موضوع به خواننده و همچنین جذابیت کتاب هستند.

نویسنده کتاب پیشینه و تاریخچه مطالعات فرش در سراسر جهان را در هفت بخش از این کتاب که در 18 فصل تنظیم شده است، پوشش داده شده است. تاریخچه و پیشینه بافندگی ایران، طراحی فرش، اهمیت رنگ و مبانی آن، طرح ها و نقشه های کهن، خلاقیت، بازسازی، به روز بودن، دانش و تسلط به سبک فرش ایرانی و مکتب‌های آن، اهمیت جغرافیای فرش، تأثیر تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بر دانش فرش‎شناسی از جمله موضوعاتی است که در این کتاب به آنها پرداخته شده است.

بخشی از متن کتاب

نگارنده معتقد است که مطالعه ویژگی های بافندگی فرش در مناطق مختلف ایران که در حال حاضر با عنوان های مختلفی مورد توجه دانش آموزان و دانشجویان فرش ایران است، قبل از هر چیز نیازمند مطالعات کافی در سبک شناسی و طبقه بندی آن است. به دیگر سخن سبک شناسی فرش ایران که می تواند عنوان یک کتاب مستقل گردد، باید مقدمه اصلی برای ورود به مبحث ویژگی های فرش بافی در مناطق مختلف باشد. چنین بحثی می تواند ابزار دقیق تری برای بررسی فرش ایران باشد و اساس مطالعات منطقه ای را استوارتر سازد. در این صورت باید به طور دقیق عوامل طبقه بندی فرش به سه گروه عشایری، روستایی و شهری مورد بررسی قرار گیرد. بدیهی است که چنین مطالعه ای نیازمند بررسی تاریخ تمدن، فرهنگ و هنر است.

از ساخت و ساز خانه و کاشانه، تا لباس و کفش و ملزومات زندگی، و تا آثار هنری نظیر فرش که به مرور به کالایی اقتصادی مبدل شد و تحت همین شرایط و تحولات، تغییراتی را بر خود دیده. به این ترتیب خواهیم فهمید که چرا برخی از فرش های ایران نظیر همدان و ملایر، اراک و چهار محال و… را باید در گروه فرش های روستایی ایران قرار داد و فرش کرمان، اصفهان، تبریز یا مشهد را در گروه فرش های شهری باف و چرا فرش بلوچ و بختیار و افشار و… در گروه فرش های عشایری ایران هستند و مواردی این چنین. در واقع هر نقطه از سرزمین ایران، ایران بزرگ، تحولاتی را در طول تاریخ بر خود دیده است که جریانات متعددی ازجمله مهاجرت، تهاجم، و وقایع تاریخی بسیاری بر تمدن آن تاثیر گذاشته و فرهنگ آن رنگ و بویی یافته است. چنین تحولاتی حتی بر تخصصی ترین عوامل ساختاری فرش نظیر نحوه پودکشی، ابعاد، و رنگ فرش تاثیرگذار بوده است.

مباحث کتاب قالی ایران

1. بافندگی در ایران
2. قالی ایران چیست
3. پیدایش قالی ایرانی
4. سسبک و مکتب در قالی ایران
5. قالی های عشایری
6. قالی های روستایی
7. قالی های شهری باف
8. طرح های فرش ایران
9. طرح لچک ترنج و ترنجی
10. طرح افشان
11. طرح باغی
12. طرح محرمات
13. طرح درختی
14. طرح گلدانی
15. طرح مهرابی
16. طرح تکراری یا واگیره ای
17. طرح جنگلی
18. طرح شکارگاه
19. طرح تصویری
20. طرح تلفیقی