شناخت اساطیر ایران بر اساس طومار نقالان

کتاب شناخت اساطیر ایران بر اساس طومار نقالان نوشته جابر عناصری, توسط انتشارات سروش به چاپ رسیده است.

موضوع کتاب: ادبیات فارسی, داستان‌هایی از شاهنامه برگزیده و روایت و تحلیل, طومارها آینۀ عصر نقالانِ

درباره کتاب شناخت اساطیر ایران

طومار، نسخه‌های دست‌نویسی را گویند که به نقّالی، و با بهره‌گیری از افسانه‌های مندرج در کتاب‌ها یا برگرفته از سینۀ مردم صاحب تجربه، خوانده می‌شده و خوانده می‌شود. از منابع اصلی نقّالان و طومارنویسان شاهنامۀ فردوسی است که سرشار از داستان‌ها و تصویرهای حماسی و روایی مناسب با نقّالی است. در کتاب حاضر سعی بر شناخت اساطیر ایران بر اساس طومار نقالان بوده است. بخش اول کتاب شامل چند داستان از اساطیر ایرانی است: ایران زریر، اسفندیار، گرشاسب، جمشید، بیژن و منیژه، و حکایت مرگ رستم.

هر یک از داستان‌ها را می‌توان همچون حکایتی که نقّالان نقل می‌کنند خواند و لذّت و بهره برد. در بخش دوم (پیوست) کتاب داستان‌هایی از شاهنامه برگزیده و روایت و تحلیل شده است. کیومرث و آرش و سیاوش از آن جمله‌اند. ادعای جابر عناصری در این کتاب این است که طومارها فقط اقتباس داستان کاتبان سخنور نیست و اغلب نقّالان وقایع روزگار خود را نیز به هستۀ اصلی داستان‌های مکتوب می‌افزودند و از این‌رو، طومارها آینۀ عصر نقالانِ آن طومارها نیز هستند.

مباحث کتاب شناخت اساطیر ایران

1. پیشگفتار
2. مقدمه چاپ اول
3. مقدمه چاپ دوم
4. مقدمه چاپ سوم
5. کین خواهی ایرج گلبدن در طومار نقالان شیرین سخن
6. داستان زریر زرین خفتان در طومار نقالان شاهنامه خوان
7. داستان یل اسفندیار در طومار نقالان نامدار
8. داستان ضحاک مار دوش در طومار نقالان پرخروش
9. داستان گرشاسب اژدر در طومار نقالان نامور
10. داستان جمشیدجم در طومار نقالان صاحب قلم
11. داستان بیژن و منیژه در طومار نقالان خبره
12. داستان مرگ جهان پهلوانرستم دستان در طومار نقالان عهد باستان