طراحی و اجرای ساختمان های بنایی مقاوم در برابر زمین لرزه

کتاب طراحی و اجرای ساختمان های بنایی مقاوم در برابر زمین لرزه نوشته فریبرز ناطقی الهی، مهرتاش معتمدی توسط انتشارات نوپردازان به چاپ رسیده است.موضوع کتاب: فنی و مهندسی، مهندسی عمران، ساختمان سازی، مصالح بناییعملکرد ساختمان‌های بنایی در برابر زلزله به مشخصات هندسی و سازه مقاوم آن‌ها در برابر بارهای جانبی بستگی دارد. در ساختمان‌های کوتاه و صلب با شکل پذیری کم و پریود ارتعاشی کم مانند ساختمان‌های بنایی غیرمسلح شتاب ایجاد شده بر ساختمان‌ها خیلی بیشتر از شتاب زمین در هنگاموقوع زمین لرزه است. شتاب‌هایی که در حین زمین لرزه بر ساختمان‌های بنایی وارد می‌شوند گاهی تا حدود شتاب ثقل نیز می‌رسد. نیروهای ایجاد شده در ساختمان بر اثر شتاب زمین در حین زلزله، بسیار بزرگتر از نیروی طراحی سازه بنایی است. برای اتلاف این نیروهای اضافی از خاصیت شکل پذیری ساختمان استفاده می‌شود. هر چه ساختمان بیشتر توانایی تغییر شکل پلاستیک را داشته باشد می‌تواند قبل از فروریختگی نیروهای بیشتری را تحمل کند. نمونه واضح این مورد ساختمان‌های فولادی هستند که دارای پریود ارتعاشی زیاد و تغییر شکل زیاد هستند در حالی که ساختمان‌های بنایی به محض رسیدن به مقاومت نهایی دچار فروریختگی می‌شوند. در حالی که ممکن است مقاومت یک ساختمان بنایی از سازه فولادی معادل آن بیشتر باشد. در نتیجه پایداری نهایی هر ساختمان بستگی به توانایی آن سازه برای تغییر شکل پلاستیک دارد و در ساختماهای بنایی مسلح که با تعبیه کلاف‌های قائم و افقی و یا استفاده از میلگرد که به منظور مسلح کردن ساختمان در بندهای ملات و یا در بین اجزای بنایی قرار می‌دهند؛ با بهبود خاصیت شکل پذیری در برابر نیروهای زلزله مقاوم تر می‌شوند.پایین بودن کیفیت و مقاومت مصالح بنای ساختمان مانند آجر و بلوک سیمانی، یکی از دلایل آسیب پذیری ساختمان‌های بنایی است. استفاده از ملات‌های نامناسب مانند ملات گل و یا رعایت نکردن نسبت مناسب ماسه و سیمان که موجب پایین آمدن مقاومت کششی دیوارهای ساخته شده با این مصالح می‌شود از عوامل دیگر نامناسب بودن کیفیت مصالح بنایی است.در مورد اجرا نیز مواردی چون عدم هم‌پوشانی کافی بین واحدهای بنایی و قرارگرفتن درزهای عمودی در امتداد یکدیگر و یا درزهای افقی با ضخامت زیاد و درزهای قائمی که از ملات پر نمی‌شوند، باعث کاهش شدید مقاومت خارج از صفحه و کاهش ظرفیت برشی درون صفحه دیوار می‌شود. زنجاب نکردن آجر قبل از استفاده در دیوار باعث جذب آب از ملات و کاهش مقاومت و چسبندگی آن‌ها می‌شود و استفاده از روش هشتگیر در اتصال دیوارها، باعث اتصال نامناسب دیوارها و کاهش مقاومت خارج از صفحه دیوار می‌گردد.