پنج گنج معنوی جعبه طلایی

کتاب پنج گنج معنوی جعبه طلایی نوشته مولانا جلال الدین محمد بلخی, توسط انتشارات آبان به چاپ رسیده است.

موضوع کتاب: ادبیات فارسی, شعر فارسی, مخزن‌الاسرار، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، بهرام‌نامه, اسکندرنامه

از استادان بزرگ سخن و از ارکان شعر فارسی است. او غیر از دیوانی که عدد ابیات آن را دولتشاه بیست هزار بیت نوشته و اکنون فقط مقداری از آن در دست است پنج مثنوی مشهور به نام پنج گنج دارد که آن‌ها را عاده خمسه نظامی می‌گویند. مخزن‌الاسرار، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، بهرام‌نامه و اسکندرنامه این پنج مثنوی هستند.

از میان قالب های شعری فارسی، مثنوی یکی از آسان ترین قالب هاست و به دلیل همین سهل بودن، شاعران بسیاری در طول ادوار مختلف از این قالب برای سرودن اشعار خویش بهره جسته اند. اما مثنوی معنوی در شیش دفتر و بیست و شش هزار بیت، اثر مولانا محمد جلال الدین بلخی بالاتر از هر اثر دیگری در این قالب، از نظر محتوا، نوآوری و جهان بینی قرار می گیرد.

سطح ادبی مثنوی به قدری بالاست که آن را به گوهر یگانه ای در گنجینه ی ادبیات کهن پارسی تبدیل می کند مولوی این کتاب را به خواسته ی حسام الدین چلبی که از شاگردان مطرح او بود به شیوه ی تمثیل در چهارصد و بیست و چهار حکایت به نگارش درآورده که هر یک از این داستان ها با موضوعی بدیع و در عین حال دارای پیوستگی با دیگر مطالب، در باب خودشناسی و خداشناسی مکتوب شده اند.

رینولد الین نیکلسون، مولوی پژوه و شرق شناس بزرگ مسیحی پس از آموختن زبان پارسی و عربی و تسلط بر آن ها، اقدام به ترجمه ی هر شش دفتر مثنوی معنوی نمود . میزان علاقه و ارادت نیکلسون به مولوی که او را شاعر و عارفی بی بدیل می داند، چنان بود که در راه ترجمه و نگارش شرح بر این اثر بزرگ، بیست سال از زندگانی خود را وقف بازگردانی این کتاب ارزشمند کرد.

از دیدگاه بسیاری از مترجمان ایرانی نیز، تصحیح نیکلسون یکی از موثق ترین و با اعتبار ترین ترجمه هاست و کتاب حاضر حاوی محتوایی از مثنوی است که بر اساس نسخه نیکلسون انتخاب و تنظیم شده است.