کتاب اعتبار سنجی احادیث شیعه کد2158

کتاب اعتبارسنجی احادیث شیعه (زیرساخت فرایندها پیامدها) نوشته علیرضا حسینی شیرازی توسط انتشارات سمت به چاپ رسیده است.

موضوع کتاب: الهیات، عرفان و دین، احادیث

از دیرباز مسئله‌ی اعتبار حدیث و ملاک‌های آن از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث عالمان امامیه بوده است. امروزه نیز رواج دیدگاه‌هایی که با بزرگ‌نمایی مشکلات و آسیب‌های حوزه حدیث، فضای کلی حدیث شیعه را بی‌اعتبار جلوه می‌دهند، بر اهمیت این مباحث افزوده است.طرفداران این دیدگاه‌ها بر آن‌اند که مشکلات حدیث شیعه، به‌ویژه مسئله‌ی جعل و دسّ حدیث از سوی غالیان، چنان تاثیر چشمگیر و پایداری بر میراث حدیثی امامیه گذاشته است که نمی توان به سادگی احادیث را –هرچند از جهت سند پر تکرار باشند- پذیرفت.استواری ارزیابی اعتبار حدیث تنها بر ارزیابی سند، آن هم بر پایه توثیق و تضعیف‌های مندرج در نگاشته‌های رجالی، دیدگاهی مشهور است اما بر اساس تتبع تاریخی نمی‌توان آن را دیدگاه عالمان متقدم امامیه دانست.

برای دریافت روش اعتبار احادیث نزد قدما باید کتب آن‌ها را در چهارچوب‌های مد نظر مولفان آن‌ بازخوانی کرد و نمی‌توان اصطلاحات و تعابیر مورد استفاده‌ی آنان را با مبنایی که پس از آن‌ها از سوی مدرسه حله تبیین شده تطبیق داد.کتاب حاضر تلاشی است برای ارائه‌ی منظومه‌ای سازمان یافته در پاسخ به مسائل حوزه‌ی اعتبارسنجی حدیث امامیه. برخی از مهم ترین مطالبی که در کتاب به آن‌ها پرداخته شده عبارت اند از: منبع شناسی علم رجال شیعه؛ بازخوانی مفاهیم کلیدی علم رجال چون وثاقت، ضعف و غلو و عوامل و زمینه‌های پدید آمدن هریک از آن‌ها؛ توجه به پدیده‌ی استثنا در روایات کتب حدیثی؛ توجه به نقش محوری تألیفات حدیثی و تفکیک میان نقش تبعی و استقلالی راویان.پیام اصلی این کتاب بازشناسی پایه‌ها و مولفه‌های مبنایی اعتبار سنجی «قرینه محور» در برابر مبنای اعتبار سنجی«راوی محور» کنونی است.

مباحث کتاب اعتبارسنجی احادیث شیعه

بخش یکم : حدیث و چالش‌های فراروی در دوران معاصر

1. حدیث،ابزار انتقال آموزه‌ها
2. تعریف دانش رجال
3. انگاره‌های گوناگون در دانش رجال
4. چالش‌های پیش روی حدیث
5. اعتبارسنجی قرینه‌محور به جای اعتبارسنجی راوی‌محور
6. اعتبارسنجی قرینه‌محور و کارکرد حدیث

بخش دوم : نگاشته‌های نخستین کهن اعتبار سنجی و رجالی شیعه

1. نگاشته‌های نخستین رجالی
2. فهرست شیخ طوسی
3.  رجال نجاشی
4. مقایسه ترجمه چند راوی در فهرست شیخ و رجال نجاشی
5.  رجال شیخ طوسی
6. رجال برقی
7.  رجال ابن غضائری
8. رجال کشی

بخش سوم : دانشیان و رجال و داوری راویان صاحب اثر

1. بخش‌بندی راویان به پرکار و کم‌کار
2. گونه‌های نقش‌آفرینی راویان در عرصه انتقال احادیث شیعه: استقلالی و تبعی
3. شناخت پدیده استثنا در طرق کتاب‌های رجال و فهرست
4. نمونه‌هایی از تفکیک میان نقش استقلالی و تبعی راویان
5. جمع‌بندی

بخش چهارم :واقعیت‌های حاکم بر فرآیند اعتبارسنجی حدیث از عصر حضور تا زمان پیدایش نگاشته‌های اعتبارسنجی

1. چرایی رویکرد دانشیان رجال به راویان صاحب اثر
2. بازخوانی وضعیت فرهنگی شیعیان در ابتدای امامت امام باقر علیه السلام
3. همگام با قرآن در پی‌ریزی طرحی فراگیر برای هدایت نسل‌های پس از پیامبر
4. نگاهی به آنچه گذشت و پرسشی دیگر
5. بازخوانی هشدارهای اهل بیت
6. جمع‌بندی
7. مدیریت فرهنگی نهاد امامت
8. گام‌های مدیریت فرهنگی نهاد امامت
9. چرایی نقل حدیث از امام
10. عوامل تاثیر‌گذار بر رفتار عملی اصحاب در پیدایش مفاهیم حکایتگر توثیق و تضعیف
11. عوامل ضعف راویان
12. چیستی مفهوم (ضعف) از نگاه پیشینیان
13. غلو، مهم‌ترین عامل تضعیف راویان شیعه
14. نپذیرفتنی بودن تضعیفات مبتنی بر غلو
15. چیستی مفهوم((وثاقت)) از نگاه پیشینیان
16. فقه‌مداری، مهم‌ترین عامل توثیق راویان شیعی
17.  پذیرفتنی بودن توثیقات دانشمندان رجالی
18. نتیجه‌گیری

پیوست یکم: بازخوانی گزارش دس وتحریف غالیان در پرتو کارکرد فرهنگی نهاد امامت

1. بازخوانی دو گزارش 401و402 از رجال کشی
2. رویکردهای گوناگون به این دو گزارش
3. پیامدهای این دو گزارش
4. اثبات ناراستی این دو گزارش
5. نتیجه‌گیری

پیوست دوم: بازخوانی میراث امامتی سه تن از راویان متهم به غلو

1. راهیابی احادیث راویان ضعیف به میراث حدیثی شیعه
2. بازشناسی شخصیت سهل ابن زیاد
3. بازشناسی شخصیت محمدبن سنان زاهری
4. بازشناسی شخصیت محمدبن علی ابوسمینه
5.  نتیجه‌گیری

پیوست سوم:تعارض جرح و تعدیل یا ناسازگاری توثیق و تضعیف

1. تعارض جرح و تعدیل ،نیازمند واکاوی دوباره
2. راهکارهای رایج در چاره‌گری تعارض جرح و تعدیل
3. کاستی‌های این چهار مبنا
4. بایسته‌های بحث تعارض توثیق و تضعیف
5.  جایگاه تعارض
6. گونه‌های تعارض توثیق و تضعیف
7. راهکارهای چاره‌گری گونه‌های تعارض براساس مبانی پذیرش دیدگاه دانشمند رجالی

فهرست‌ها

فهرست منابع

فهرست آیات

فهرست روایات

فهرست کتب